Wygrana klienta KML w sporze o słuszność kontraktową w nierównoważnych relacjach między przedsiębiorcami.

Sąd Okręgowy w Kielcach prawomocnie oddalił powództwo spółki Kolporter Sp. z o.o. Sp. k.
z siedzibą w Kielcach przeciwko Klientowi Kancelarii. Klienta reprezentowała r. pr. Małgorzata Sander oraz adw. Łukasz Wydra.

Sąd uznał, że umowa, która w sposób nierównoważny kształtuje prawa i obowiązki stron
z wykorzystaniem przez jedną z nich swojej przewagi nad drugą nie zasługuje na ochronę prawną,
albowiem:

Teza 1: Umowa, która stawia w uprzywilejowanej pozycji jedną ze stron przyznając jej więcej uprawnień niż obowiązków w porównaniu z kontrahentem, a przy tym wykorzystująca brak specjalistycznej wiedzy prawniczej kontrahenta nie zasługuje na ochronę prawną (…) już same postanowienia dotyczące kary umownej w wysokości 11.000 zł oraz rozwiązania umowy w trybie natychmiastowym są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (art. 58 §2 kc). W judykaturze ugruntowane jest stanowisko, że naruszają zasady współżycia społecznego umowy obligacyjne, które kształtują prawa i obowiązki stron w sposób nieodpowiadający słuszności kontraktowej.

Teza 2:  Umowa zawarta przez stronę działającą pod presją faktycznej przewagi kontrahenta nie może być bowiem uznana za wyraz w pełni swobodnej i rozważnie podjętej przez nią decyzji. Dominującą pozycja jednej ze stron umowy w stosunku do kontrahenta może być następstwem istniejącego między nimi stosunku zależności o charakterze ekonomicznym (…) Pozwana, w następstwie groźby powoda braku dostaw prasy, w warunkach całkowitego braku możliwości sprawdzenia i uzgodnienia jakichkolwiek warunków handlowych, braku udostępnienia treści jakichkolwiek dokumentów podkładanych do podpisu, podpisała jedną kartę umowy. Takie działanie niewątpliwie jest sprzeczne
z dobrymi obyczajami i zasadami współżycia społecznego, a czynności prawna powinna być uznana za nieważną (art. 58 kc).

Teza 3:  Przedmiotowa nierównowaga kontraktowa zachodzi pomiędzy przedsiębiorcą prowadzącym mały kiosk, a dużym ogólnopolskim podmiotem specjalizującym się w branży usług kolportażu prasy. Ze zgromadzonych dowodów wynika, iż zawarta pomiędzy nimi umowa o kolportaż nie jest wynikiem negocjacji, ale stanowi wynik działania pod wpływem presji pozwanej, która obawiała się, że na skutek zaprzestania dostaw prasy, straci swoje jedyne źródło dochodu, tj. prowadzony punkt sprzedaży detalicznej (kiosk).